Trong xã hội hiện đại, tình trạng nam nữ sống chung như vợ chồng không đăng ký kết hôn ngày càng phổ biến, kéo theo đó là nhiều hệ lụy pháp lý phức tạp, đặc biệt là vấn đề bạo lực trong mối quan hệ này. Việc xác định và xử lý đúng đắn hành vi bạo lực trong hoàn cảnh sống chung như vợ chồng không chỉ góp phần bảo vệ quyền lợi của nạn nhân mà còn khẳng định tính nghiêm minh và bao quát của hệ thống pháp luật Việt Nam đối với các mối quan hệ thực tế trong đời sống xã hội. Hãy cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu quy định của pháp luật Việt Nam về vấn đề này nhé!
Theo khoản 7 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, “chung sống như vợ chồng” là việc nam, nữ tổ chức cuộc sống chung và coi nhau là vợ chồng. Đồng thời, khoản 2 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 cũng khẳng định rằng các hành vi bạo lực được quy định tại khoản 1 của điều luật này nếu xảy ra giữa những người sống chung như vợ chồng sẽ được xem là hành vi bạo lực gia đình. Như vậy, dù không có đăng ký kết hôn, các cặp đôi sống chung vẫn được pháp luật xem là thành viên trong một gia đình khi xét xử lý các hành vi bạo lực.
Cụ thể, Nghị định 76/2023/NĐ-CP đã quy định chi tiết các hành vi được coi là bạo lực gia đình trong trường hợp sống chung như vợ chồng. Những hành vi này bao gồm đánh đập, hành hạ, đe dọa xâm hại sức khỏe, tính mạng; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cưỡng ép quan hệ tình dục; cô lập, giam cầm hoặc ngăn cản việc giao tiếp, gặp gỡ người thân; tiết lộ thông tin đời tư để xúc phạm danh dự; cũng như các hành vi kiểm soát tài chính hoặc tạo sự lệ thuộc về vật chất và tinh thần. Các quy định này thể hiện rõ sự nghiêm minh của pháp luật trong việc bảo vệ quyền lợi của các cá nhân trong mối quan hệ sống chung như vợ chồng.
Về chế tài, theo Điều 41 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, hành vi bạo lực có thể bị xử lý kỷ luật, xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo tính chất, mức độ vi phạm. Nếu gây thiệt hại cho nạn nhân, người có hành vi bạo lực còn phải bồi thường theo quy định pháp luật. Cụ thể, Điều 52 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức phạt từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho thành viên trong gia đình. Trường hợp gây thương tích nghiêm trọng hơn, mức phạt có thể tăng từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng, kèm theo biện pháp buộc xin lỗi công khai hoặc thanh toán toàn bộ chi phí điều trị cho nạn nhân.
Như vậy, pháp luật Việt Nam đã xây dựng khung pháp lý đầy đủ để xử lý nghiêm các hành vi bạo lực xảy ra trong mối quan hệ sống chung như vợ chồng. Điều này vừa bảo vệ nạn nhân, vừa góp phần nâng cao nhận thức xã hội về phòng, chống bạo lực, bất kể mối quan hệ đó có được pháp luật công nhận chính thức hay không.
