Trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống, công thức pha chế đồ uống không chỉ là sản phẩm sáng tạo mà còn là tài sản kinh doanh quan trọng, góp phần tạo nên thương hiệu và lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế có không ít trường hợp nhân viên sau khi nghỉ việc đã tự ý tiết lộ công thức đồ uống ra bên ngoài, khiến nhiều chủ quán lo ngại về việc thất thoát bí mật kinh doanh. Vậy hành vi này có bị xử lý pháp lý không và theo quy định nào? Cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu về vấn đề này nhé!
Theo quy định tại điểm a, b khoản 1 Điều 45 Luật Cạnh tranh 2018, hành vi tiếp cận hoặc tiết lộ thông tin bí mật kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu đều bị nghiêm cấm. Công thức đồ uống, nếu được doanh nghiệp xác lập và áp dụng các biện pháp bảo mật phù hợp, hoàn toàn có thể được coi là bí mật kinh doanh theo quy định pháp luật. Do đó, khi nhân viên dù đã nghỉ việc có hành vi tiết lộ thông tin này mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu, họ có thể bị xem là vi phạm pháp luật về cạnh tranh và bảo vệ bí mật kinh doanh.
Pháp luật lao động hiện hành cũng có quy định cụ thể về nghĩa vụ bảo mật của người lao động trong quá trình làm việc. Khoản 2 Điều 21 Bộ luật Lao động 2019 cho phép người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận bằng văn bản về nội dung bảo vệ bí mật kinh doanh hoặc bí mật công nghệ, bao gồm cả thời hạn bảo mật sau khi chấm dứt hợp đồng. Điều này có nghĩa, ngay cả khi không còn làm việc tại doanh nghiệp, người lao động vẫn phải chịu trách nhiệm nếu vi phạm cam kết đã ký liên quan đến bảo mật thông tin.
Trường hợp nhân viên nghỉ việc tiết lộ công thức đồ uống và gây thiệt hại cho doanh nghiệp, họ có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định tại Điều 360 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, nếu hành vi vi phạm nghĩa vụ (bao gồm cả nghĩa vụ bảo mật) gây ra tổn thất thực tế thì người vi phạm phải bồi thường toàn bộ thiệt hại, trừ khi các bên có thỏa thuận hoặc luật có quy định khác. Trong thực tế, việc mất khách hàng, sụt giảm doanh thu hoặc bị đối thủ cạnh tranh sao chép công thức đều là những hậu quả có thể định lượng được, làm căn cứ để yêu cầu bồi thường.
Không dừng lại ở trách nhiệm dân sự, hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh còn có thể bị xử phạt hành chính. Cụ thể, theo khoản 1 Điều 16 Nghị định 75/2019/NĐ-CP, người thực hiện hành vi tiết lộ hoặc sử dụng trái phép bí mật kinh doanh có thể bị phạt tiền từ 200 đến 300 triệu đồng. Đồng thời, khoản 2 của điều luật này còn quy định hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu tang vật, phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh, tạo thêm sức răn đe đối với các hành vi xâm phạm.
Như vậy, việc nhân viên đã nghỉ làm tiết lộ công thức đồ uống là hành vi tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý và có thể bị xử lý nghiêm khắc nếu công thức đó được xác định là bí mật kinh doanh. Để phòng tránh tranh chấp, doanh nghiệp cần chủ động thiết lập các thỏa thuận bảo mật rõ ràng với người lao động ngay từ khi tuyển dụng và đảm bảo có bằng chứng pháp lý cụ thể trong trường hợp xảy ra vi phạm. Người lao động cũng cần hiểu rõ trách nhiệm pháp lý của mình để không vô tình trở thành đối tượng vi phạm pháp luật vì những hành động tưởng chừng vô hại sau khi nghỉ việc.
