Các tội danh như “hi.ế.p d.â.m” và “giao cấu với người dưới độ tuổi luật định” đều thuộc nhóm tội xâm hại tình dục theo quy định của pháp luật hình sự. Tuy nhiên, giữa các hành vi này có sự khác biệt rõ ràng về bản chất pháp lý, độ tuổi liên quan của nạn nhân và người phạm tội, cũng như mức độ nghiêm trọng của hình phạt. Cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu rõ hơn để nhận diện và hiểu đúng các quy định pháp luật liên quan đến những hành vi nghiêm trọng này.

Về hành vi phạm tội, tội h.i.ế.p d.â.m là hành vi mà người phạm tội sử dụng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ của nạn nhân hoặc sử dụng các thủ đoạn khác để thực hiện hành vi giao cấu hoặc hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân. Trong khi đó, tội giao cấu chỉ dừng lại ở việc thực hiện hành vi giao cấu hoặc các hành vi quan hệ tình dục khác với nạn nhân mà không có sự cưỡng ép. Điều này đồng nghĩa với việc, tội h.i.ế.p d.â.m mang tính chất bạo lực, cưỡng chế hơn so với tội giao cấu.
Tội Giao cấu được xét khi nạn nhân thuận tình còn tội H.i.ế.p d.â.m thì xét khi nạn nhân không thuận tình. Cũng cần lưu ý rằng, đối với nạn nhân dưới 13 tuổi, dù có sự đồng thuận hay không, hành vi quan hệ tình dục vẫn bị xác định là tội h.i.ế.p d.â.m người dưới 16 tuổi theo quy định của pháp luật.
Xét về độ tuổi của người phạm tội, tội h.i.ế.p d.â.m có tính chất nghiêm trọng hơn nên pháp luật quy định người từ đủ 14 tuổi trở lên đã phải chịu trách nhiệm hình sự nếu thực hiện hành vi này. Ngược lại, đối với tội giao cấu, chỉ những người từ đủ 18 tuổi trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Độ tuổi của nạn nhân cũng là một yếu tố phân biệt quan trọng. Nếu nạn nhân ở bất kỳ độ tuổi nào và không có sự đồng thuận, hành vi đó sẽ bị xử lý về tội h.i.ế.p d.â.m. Tuy nhiên, trong trường hợp nạn nhân có sự đồng thuận nhưng chưa đủ 16 tuổi, người thực hiện hành vi có thể bị xử lý về tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi.
Sự khác biệt trong bản chất hành vi và độ tuổi của các bên cũng dẫn đến sự chênh lệch đáng kể trong mức độ chế tài. Theo quy định của Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tội h.i.ế.p d.â.m có khung hình phạt nghiêm khắc hơn. Trong những trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng như đối với nạn nhân dưới 16 tuổi, gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có tổ chức, người phạm tội có thể bị tuyên án tù chung thân hoặc tử hình. Trong khi đó, tội giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ có mức hình phạt cao nhất là 15 năm tù giam.
Như vậy, mặc dù cùng thuộc nhóm tội phạm xâm hại tình dục, tội h.i.ế.p d.â.m và tội giao cấu khác nhau về cách thức thực hiện hành vi, độ tuổi của người phạm tội và nạn nhân, cũng như mức độ nghiêm trọng của chế tài xử lý. Sự phân biệt này nhằm đảm bảo tính công bằng, phù hợp với mức độ nguy hiểm của hành vi và bảo vệ tối đa các quyền nhân thân của nạn nhân theo quy định của pháp luật.