Việc thuê nhà không chỉ là một thỏa thuận dân sự giữa hai bên mà còn chịu sự điều chỉnh của các quy định pháp luật. Trong thực tế, không ít trường hợp chủ nhà đơn phương tăng giá thuê phòng trọ một cách thiếu hợp lý, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người thuê. Vậy nếu người thuê không đồng ý và muốn chấm dứt hợp đồng trước thời hạn thì có được hoàn lại tiền cọc hay không? Cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu về vấn đề này nhé!

Theo quy định tại điểm b khoản 3 Điều 172 Luật Nhà ở năm 2023, người thuê có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng thuê nhà trong trường hợp bên cho thuê thực hiện hành vi “bên cho thuê nhà ở tăng giá thuê nhà ở bất hợp lý hoặc tăng giá thuê mà không thông báo cho bên thuê nhà ở biết trước theo thỏa thuận trong hợp đồng”. Điều này có nghĩa là, nếu chủ nhà tự ý tăng giá mà không có lý do chính đáng hoặc không thông báo theo đúng cam kết, người thuê hoàn toàn có quyền chấm dứt hợp đồng mà không bị xem là vi phạm.

Tuy nhiên, việc chấm dứt hợp đồng vẫn cần tuân thủ quy định về thời gian thông báo. Cụ thể, khoản 4 Điều 172 Luật Nhà ở 2023 quy định người thuê phải thông báo cho bên cho thuê biết trước ít nhất 30 ngày, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Nếu không thông báo đúng hạn và gây thiệt hại cho chủ nhà, người thuê có thể phải bồi thường theo quy định pháp luật.

Về tiền đặt cọc, theo nguyên tắc chung, đây là khoản tiền dùng để đảm bảo thực hiện hợp đồng. Khi hợp đồng chấm dứt đúng quy định và người thuê không có lỗi, họ có quyền yêu cầu hoàn trả toàn bộ số tiền đã đặt cọc, trừ khi hợp đồng có thỏa thuận khác. Trong trường hợp chủ nhà tăng giá thuê bất hợp lý dẫn đến việc người thuê chấm dứt hợp đồng, người thuê được xem là bên không vi phạm, vì vậy vẫn có quyền lấy lại tiền cọc.

Nếu chủ nhà từ chối hoàn cọc mà không có căn cứ hợp pháp, người thuê có thể yêu cầu thương lượng hoặc khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình. Việc khởi kiện có thể được thực hiện tại Tòa án nhân dân nơi có bất động sản cho thuê, căn cứ theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự.

Như vậy, pháp luật hiện hành cho phép người thuê nhà được đơn phương chấm dứt hợp đồng nếu chủ nhà tự ý tăng giá thuê không hợp lý. Người thuê cần thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thông báo để tránh phát sinh trách nhiệm bồi thường. Trong trường hợp người thuê không có lỗi, họ có quyền được hoàn lại tiền cọc và có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền can thiệp nếu chủ nhà từ chối trả.