Trong thực tế, việc vợ chồng ly hôn và phát sinh tranh chấp tài sản – đặc biệt là tài sản là nhà đất – diễn ra tương đối phổ biến. Nhiều người cho rằng nếu cả hai vợ chồng cùng đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở thì khi ly hôn, tài sản này sẽ được chia đôi theo tỉ lệ 50/50. Tuy nhiên, liệu nhận định này có chính xác theo quy định của pháp luật Việt Nam hay không?

Trước hết, cần làm rõ rằng trong chế độ hôn nhân, vợ chồng có quyền lựa chọn một trong hai chế độ tài sản: chế độ tài sản theo luật định hoặc chế độ tài sản theo thỏa thuận. Theo quy định tại Điều 28 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, nếu hai bên không có văn bản thỏa thuận riêng, thì tài sản chung của vợ chồng sẽ được giải quyết theo chế độ tài sản theo luật định.

Khi ly hôn, nguyên tắc giải quyết tài sản được quy định tại Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Theo đó, việc phân chia tài sản chung của vợ chồng ưu tiên thỏa thuận giữa các bên. Nếu không thể thỏa thuận, Tòa án sẽ căn cứ vào các nguyên tắc pháp lý để phân chia. Mặc dù pháp luật quy định tài sản chung “được chia đôi”, nhưng sự phân chia này không đơn thuần là chia theo tỉ lệ 50/50 mà phải xét đến nhiều yếu tố khác nhau như hoàn cảnh gia đình, công sức đóng góp của mỗi bên, lỗi của mỗi bên trong thời kỳ hôn nhân, cũng như điều kiện để tiếp tục tạo lập thu nhập sau ly hôn.

Cụ thể, công sức đóng góp bao gồm cả lao động có thu nhập và lao động trong gia đình (nội trợ, chăm sóc con cái...). Đây là yếu tố quan trọng để xác định tỉ lệ phân chia tài sản. Ngoài ra, nếu một bên vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ vợ chồng như ngoại tình, bạo lực gia đình, bỏ mặc con cái,... thì Tòa án cũng có thể giảm phần được chia của người đó.

Đối với tài sản là quyền sử dụng đất, khoản 2 Điều 62 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cũng quy định rõ nguyên tắc chia đất khi ly hôn. Tòa án sẽ xem xét nhu cầu sử dụng thực tế, điều kiện của từng bên và loại đất cụ thể để đưa ra phương án chia hợp lý. Chẳng hạn, nếu một bên có nhu cầu và có điều kiện sử dụng đất thực sự, người đó có thể được tiếp tục sử dụng đất nhưng phải thanh toán phần giá trị tương ứng cho bên còn lại.

Như vậy, việc cả hai vợ chồng cùng đứng tên trên giấy chứng nhận nhà đất chỉ là một yếu tố thể hiện đây là tài sản chung, chứ không đồng nghĩa với việc sẽ được chia đúng tỉ lệ 50/50 khi ly hôn. Phán quyết cuối cùng của Tòa án sẽ căn cứ trên nhiều yếu tố khách quan và thực tế nhằm đảm bảo sự công bằng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mỗi bên.