Việc nhận nuôi con nuôi tại Việt Nam là một thủ tục pháp lý được điều chỉnh chặt chẽ nhằm bảo đảm quyền lợi của trẻ em cũng như trách nhiệm của các bên liên quan. Một trong những điều kiện tiên quyết khi tiến hành thủ tục nhận con nuôi là phải có sự đồng ý của cha mẹ đẻ của người được nhận làm con nuôi. Vậy trong trường hợp cha đẻ đang chấp hành hình phạt tù, người này có được phép thể hiện ý kiến về việc cho con làm con nuôi hay không?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 21 Luật Nuôi con nuôi năm 2010, việc nhận nuôi con nuôi phải có sự đồng ý của cha, mẹ đẻ của người được nhận làm con nuôi. Trong trường hợp chỉ còn một trong hai người còn sống, còn năng lực hành vi dân sự và xác định được nơi cư trú thì chỉ cần sự đồng ý của người đó. Trong trường hợp cả cha và mẹ đẻ đều không còn, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự hoặc không xác định được thì người giám hộ sẽ là người có quyền cho ý kiến thay.

Điểm quan trọng cần lưu ý là pháp luật không loại trừ quyền cho ý kiến của cha mẹ đẻ chỉ vì lý do họ đang chấp hành án phạt tù. Việc bị phạt tù không đồng nghĩa với mất năng lực hành vi dân sự, trừ khi người đó bị Tòa án tuyên mất năng lực hành vi dân sự theo thủ tục riêng. Do đó, người cha đẻ đang chấp hành hình phạt tù vẫn có đầy đủ quyền và nghĩa vụ pháp lý trong mối quan hệ với con cái, bao gồm cả việc cho ý kiến về việc cho con làm con nuôi, nếu người này vẫn còn đầy đủ năng lực hành vi dân sự và không thuộc trường hợp bị pháp luật hạn chế.

Thêm vào đó, theo khoản 2 và khoản 3 Điều 21 Luật Nuôi con nuôi năm 2010, việc đồng ý cho con làm con nuôi phải hoàn toàn tự nguyện, trung thực, không bị ép buộc, đe dọa hay mua chuộc. Người cho ý kiến cần được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi tiếp nhận hồ sơ tư vấn đầy đủ về quyền, nghĩa vụ phát sinh trong mối quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi, cũng như giữa cha mẹ đẻ và con sau khi việc nhận con nuôi được hoàn tất. Như vậy, kể cả khi đang ở trong trại giam, cha đẻ của người được nhận làm con nuôi vẫn có thể được cơ quan có thẩm quyền tổ chức lấy ý kiến hợp pháp theo đúng quy trình.

Như vậy, việc cha đẻ đang chấp hành hình phạt tù không làm mất quyền cho ý kiến về việc cho con làm con nuôi, miễn là người đó vẫn còn đầy đủ năng lực hành vi dân sự và việc cho ý kiến được thực hiện đúng quy trình, trung thực và tự nguyện. Đây là sự bảo đảm của pháp luật nhằm tôn trọng quyền làm cha mẹ và bảo vệ lợi ích tốt nhất cho trẻ em trong quá trình nuôi dưỡng, chăm sóc và giáo dục lâu dài.