Trong đời sống hiện đại, khái niệm “bạo lực gia đình” không còn gói gọn trong những vết bầm hay tiếng la hét. Nhiều người đang sống trong một mái nhà nhưng lại chịu đựng sự tổn thương mỗi ngày, tổn thương không để lại dấu vết trên cơ thể, nhưng in hằn trong tâm trí. Một người vợ bị kiểm soát tiền bạc đến mức không có nổi vài chục ngàn trong ví. Một cô con dâu mỗi ngày đều nghe những lời chì chiết, mắng nhiếc. Một người phụ nữ bị buộc phải mang thai, sinh con theo ý người khác. Những câu chuyện tưởng chừng “riêng tư” đó – thực chất lại là vấn đề pháp lý nghiêm trọng. Và theo quy định của pháp luật Việt Nam, đó chính là bạo lực gia đình. Hãy cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu về vấn đề này nhé!
Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022 đã mở rộng khái niệm “bạo lực” để phù hợp với bối cảnh xã hội hiện đại. Không chỉ đánh đập, hành hạ mới là bạo lực, mà cả việc kiểm soát thu nhập, lăng mạ tinh thần, ép buộc quan hệ tình dục, tiết lộ bí mật đời tư để làm nhục, hay ngăn cản giao tiếp với người thân, cô lập khỏi cộng đồng… đều bị coi là hành vi bạo lực và có thể bị xử lý theo quy định pháp luật.
Cụ thể, theo khoản 1 Điều 3 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình 2022, có đến 21 hành vi được liệt kê rõ ràng. Trong đó, nổi bật là các hành vi như: hành hạ, đánh đập, đe dọa xâm hại đến sức khỏe, tính mạng; lăng mạ, chì chiết nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm; ép buộc chứng kiến bạo lực để tạo áp lực tinh thần; không chăm sóc người già, trẻ nhỏ, người khuyết tật; ngăn cản tiếp xúc xã hội hợp pháp; ép tảo hôn, ép mang thai, phá thai, chọn giới tính thai nhi; kiểm soát thu nhập, tài sản để tạo sự lệ thuộc; chiếm đoạt tài sản chung hoặc riêng; cô lập, giam giữ trong nhà; cưỡng ép rời khỏi nơi ở hợp pháp... Đây đều là những hành vi mà pháp luật nghiêm cấm và cho phép người bị hại có quyền tố giác, yêu cầu can thiệp và được pháp luật bảo vệ.
Điều đáng nói là: rất nhiều nạn nhân đặc biệt là phụ nữ không nhận ra rằng mình đang bị bạo hành, chỉ vì không có vết thương nào rõ ràng. Họ cam chịu vì sợ mất mặt, vì con cái, hay vì nghĩ rằng “đó là chuyện trong nhà”. Nhưng im lặng không bao giờ là giải pháp. Bạo lực dù ở hình thức nào cũng là sự vi phạm quyền con người cơ bản, và bạn hoàn toàn có quyền được sống trong một môi trường an toàn, không bị tổn thương cả thể chất lẫn tinh thần.
Nếu bạn đang rơi vào một mối quan hệ đầy tổn thương, hoặc biết ai đó đang âm thầm chịu đựng, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ. Luật pháp đứng về phía bạn. Xã hội văn minh không dung túng cho những hành vi núp bóng dưới danh nghĩa “tình thân”.
Như vậy, việc nhận diện đúng các hành vi bạo lực gia đình không chỉ giúp mỗi cá nhân bảo vệ chính mình, mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng, an toàn và nhân văn hơn.
