Trong thời đại mạng xã hội phát triển, việc cover (hát lại) các bài hát nổi tiếng và đăng tải lên các nền tảng trực tuyến như YouTube, Tik Tok,... đã trở nên rất phổ biến. Tuy nhiên, nhiều người vẫn băn khoăn: cover bài hát của người khác có phải xin phép không? Nếu không xin phép thì có bị coi là vi phạm quyền sở hữu trí tuệ không? Cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu rõ hơn để tránh những rắc rối pháp lý không đáng có nhé!
Theo quy định pháp luật hiện hành, việc cover bài hát được xem là làm tác phẩm phái sinh, xuất phát từ một tác phẩm có sẵn mà quyền làm tác phẩm phái sinh thuộc về chủ sở hữu tác phẩm. Cụ thể, khoản 2 Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2009, 2019) quy định: tác giả hoặc chủ sở hữu quyền tác giả có quyền độc quyền cho phép hoặc không cho phép người khác làm tác phẩm phái sinh từ tác phẩm gốc. Do đó, về nguyên tắc, nếu bạn muốn cover và công khai sản phẩm đó, bạn phải xin phép tác giả hoặc chủ sở hữu bản quyền.
Trong một số trường hợp ngoại lệ, việc sử dụng tác phẩm mà không cần xin phép hoặc không phải trả tiền bản quyền vẫn được pháp luật cho phép. Theo Điều 25 và khoản 2 Điều 26 Luật Sở hữu trí tuệ, nếu bạn cover bài hát chỉ nhằm mục đích cá nhân, không thu lợi nhuận, đồng thời ghi rõ tên tác giả và nguồn gốc tác phẩm thì hành vi này không bị coi là xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, việc cover này cũng không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường của tác phẩm gốc hoặc gây tổn hại đến quyền lợi hợp pháp của tác giả.
Khi quay video cover và đăng tải công khai lên mạng xã hội, đặc biệt là để kiếm tiền từ lượt xem, quảng cáo,... thì bạn đã "truyền đạt tác phẩm tới công chúng" – một quyền tài sản của chủ sở hữu tác phẩm. Trường hợp này, bạn bắt buộc phải xin phép và trả thù lao tác quyền theo quy định. Nếu tự ý đăng tải mà chưa được sự đồng ý, bạn có thể bị yêu cầu gỡ video, bị xử lý vi phạm hoặc thậm chí bị yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Như vậy, nếu chỉ hát chơi vui, không đăng tải, không thu tiền thì việc cover bài hát không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Nhưng nếu cover để đăng lên mạng xã hội, đặc biệt với mục đích thương mại, thì bắt buộc phải xin phép và trả tiền bản quyền. Để tránh rắc rối pháp lý, tốt nhất bạn nên cân nhắc kỹ trước khi cover bài hát và đăng tải công khai. Trong trường hợp không chắc chắn, nên liên hệ với tác giả hoặc đơn vị đại diện quyền tác giả để được tư vấn và cấp phép hợp lệ.
