Sinh nhật là dịp để đánh dấu một năm trưởng thành, nhưng theo quy định của pháp luật Việt Nam, không phải độ tuổi nào cũng mang tính chất pháp lý quan trọng. Có 3 mốc tuổi đặc biệt mà mỗi công dân nên ghi nhớ, bởi đây là những thời điểm đánh dấu việc phát sinh quyền, nghĩa vụ hoặc trách nhiệm pháp lý nhất định. Hãy cùng Luật Thịnh Hải tìm hiểu những cột mốc tuổi quan trọng này.

Thứ nhất, đủ 14 tuổi – Bắt đầu phải thực hiện thủ tục pháp lý và chịu trách nhiệm trong một số trường hợp

Theo Điều 19 Luật Căn cước 2023, công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên bắt buộc phải làm thẻ căn cước. Đây là mốc tuổi đầu tiên mà một cá nhân buộc phải thực hiện nghĩa vụ hành chính quan trọng với Nhà nước – đó là xác lập căn cước công dân.

Không chỉ vậy, theo khoản 2 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự đối với một số tội phạm rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng như: giết người, cố ý gây thương tích, hiếp dâm, cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản...

Đồng thời, theo điểm a khoản 1 Điều 5 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, người từ đủ 14 tuổi cũng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính, nhưng chỉ đối với những hành vi cố ý vi phạm pháp luật. Đây là cột mốc pháp lý đầu tiên, thể hiện rằng một cá nhân bắt đầu phải chịu trách nhiệm với hành vi của mình trong một số phạm vi nhất định.

Thứ hai, đủ 16 tuổi – Chịu trách nhiệm pháp lý toàn diện

Theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi loại tội phạm, trừ những tội có quy định đặc biệt khác. Điều này có nghĩa là từ mốc tuổi này, cá nhân không còn được xem là “trẻ vị thành niên chưa đủ năng lực chịu trách nhiệm” trong phần lớn các hành vi vi phạm pháp luật hình sự.

Bên cạnh đó, theo Luật Xử lý vi phạm hành chính, người từ đủ 16 tuổi sẽ bị xử phạt hành chính đối với mọi vi phạm, không còn giới hạn ở hành vi cố ý như độ tuổi 14 đến dưới 16. Đây là thời điểm mà cá nhân chính thức bước vào giai đoạn chịu trách nhiệm pháp lý toàn diện trước Nhà nước.

Thứ ba, đủ 18 tuổi – Được công nhận đầy đủ năng lực hành vi dân sự

Mốc 18 tuổi được xem là cột mốc trưởng thành về mặt pháp lý. Theo Bộ luật Dân sự 2015, người từ đủ 18 tuổi trở lên được công nhận có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, có thể tự mình xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự như: ký hợp đồng lao động, kết hôn (với điều kiện nam từ đủ 20 tuổi, nữ từ đủ 18 tuổi), vay mượn, mua bán tài sản…

Đây cũng là độ tuổi mà cá nhân có thể thực hiện quyền bầu cử, ứng cử theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, về mặt xã hội, 18 tuổi thường gắn liền với việc tốt nghiệp phổ thông, bước vào đại học, đi làm và bắt đầu tự chủ về tài chính – đây là thời điểm đánh dấu sự trưởng thành cả về pháp lý lẫn cuộc sống.

Như vậy, theo quy định trên người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi khi có vi phạm hành chính do cố ý thì sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định. Đối với người từ đủ 16 tuổi trở lên bị xử phạt vi phạm hành chính về mọi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.