Trong một số trường hợp thực tế, người mẹ vì hoàn cảnh cá nhân hoặc lý do riêng có thể mong muốn giao con cho một người khác nuôi dưỡng sau khi mình qua đời – người này có thể là bạn thân, hàng xóm hoặc người không có quan hệ huyết thống. Một số người lựa chọn thể hiện mong muốn này thông qua việc lập di chúc. Tuy nhiên, cần hiểu rõ rằng pháp luật hiện hành có giới hạn cụ thể về phạm vi điều chỉnh của di chúc.

Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc được định nghĩa là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Như vậy, có thể thấy di chúc chỉ có giá trị trong việc định đoạt tài sản, còn các vấn đề liên quan đến quan hệ nhân thân – như quyền nuôi con – không thuộc phạm vi điều chỉnh của di chúc. Điều này có nghĩa là, việc giao quyền nuôi con không thể thực hiện thông qua di chúc, kể cả trong trường hợp người mẹ mong muốn điều đó.

Sau khi người mẹ qua đời, nếu người cha còn sống và đủ điều kiện thì người cha sẽ là người trực tiếp nuôi con. Trường hợp cả cha và mẹ đều đã mất hoặc người còn lại không có đủ điều kiện nuôi dưỡng, cơ quan có thẩm quyền như tòa án hoặc tổ chức bảo vệ trẻ em sẽ là đơn vị quyết định người giám hộ hoặc người có trách nhiệm nuôi dưỡng đứa trẻ, dựa trên nguyên tắc đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ.

Tuy di chúc không có giá trị pháp lý trong việc chuyển giao quyền nuôi con, nhưng nội dung thể hiện mong muốn của người mẹ trong di chúc có thể được tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền xem xét như một yếu tố tham khảo khi đưa ra quyết định cuối cùng. Tuy nhiên, quyết định này không bắt buộc phải theo nội dung trong di chúc, mà sẽ phụ thuộc vào điều kiện thực tế và quyền lợi của đứa trẻ.

Tóm lại, người mẹ không thể sử dụng di chúc để hợp pháp hóa việc giao con cho người khác nuôi dưỡng sau khi mình qua đời. Tuy nhiên, nguyện vọng này nếu được thể hiện rõ ràng cũng có thể đóng vai trò định hướng trong quá trình các cơ quan có thẩm quyền cân nhắc và ra quyết định phù hợp với lợi ích của trẻ nhỏ.