Khi cho vay tiền, nhiều người chủ quan nghĩ rằng cho người quen vay, hay nhìn người vay đáng tin cậy mà không thực hiện lập giấy nợ. Đến hạn trả tiền vay thì người vay từ chối trả và bao biện rằng không có giấy tờ nào, không có bằng chứng cho việc vay này. Tuy nhiên, khi cho vay mà không có hợp đồng vay thì người cho vay có thật sự không thể đòi lại tiền do không có bằng chứng? Cho vay tiền không giấy tờ thì chủ nợ có đòi được không và người vay có phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ không? Hãy cùng Luật Thịnh Hải giải đáp vấn đề này nhé!

Trước hết, ta cần tìm hiểu về hình thức giao dịch dân sự theo quy định tại khoản 1 Điều 119 Bộ luật Dân sự 2015, gồm có: “Giao dịch dân sự được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc bằng hành vi cụ thể. Giao dịch dân sự thông qua phương tiện điện tử dưới hình thức thông điệp dữ liệu theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử được coi là giao dịch bằng văn bản.”

Như vậy, theo quy định trên thì ngoài hình thức văn bản, pháp luật dân sự cho phép các bên có thể thực hiện giao dịch dân sự bằng lời nói hoặc hành vi cụ thể. 

Theo quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 về Hợp đồng vay tài sản như sau: “Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định”.

Theo quy định trên, vay tiền là giao dịch dân sự thông qua hợp đồng vay tài sản, pháp luật dân sự không bắt buộc hợp đồng vay tài sản phải được lập thành văn bản. 

Như vậy, khi thực hiện việc cho vay tiền, không nhất thiết phải lập hợp đồng vay mà có thể thông qua lời nói hoặc bằng hành vi cụ thể. Từ đây, nghĩa vụ trả nợ của người vay tiền khi đến hạn theo thỏa thuận được hình thành và quyền đòi nợ của người cho vay cũng được phát sinh do giao dịch dân sự có hiệu lực theo quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015:

“Điều 117. Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

1. Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

b) Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

c) Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.”