Để có thể giải đáp vấn đề “chồng viết di chúc để lại tài sản cho người khác, vợ con không được hưởng tài sản?” chúng ta cần phải trả lời cho hai câu hỏi. Thứ nhất, liệu việc lập di chúc không để lại tại sản cho vợ, con có hợp pháp hay không? Thứ hai, nếu di chúc trên là hợp pháp thì vợ, con có còn quyền hưởng di sản hay không? Hôm nay, xin mời các bạn cùng với Luật Thịnh Hải tìm hiểu vấn đề trên!
Thứ nhất, theo quy định tại Điều 630 BLDS năm 2015 thì một di chúc hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện sau:
- Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép
- Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
- Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người để lại di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng, hai người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ sau khi người để lại di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng.
Có thể thấy, trong các điều kiện được đặt ra thì việc phải chia di sản cho vợ và con trong di chúc không được nhắc tới cho nên khi lập di chúc, người lập di chúc hoàn toàn được quyền chỉ định ai là người thừa kế, mỗi người thừa kế được hưởng bao nhiêu, không cho người nào hưởng thừa kế.
Do đó, khi người chồng lập di chúc mà đáp ứng đủ các điều kiện để di chúc hợp pháp theo quy định tại Điều 630 Bộ Luật Dân sự 2015 thì di chúc đó hợp pháp, dù nội dung của di chúc không chia tài sản cho vợ con.
Tuy nhiên, xét về mặt pháp lý, di chúc của người chồng để lại toàn bộ tài sản cho người khác mà không chia cho vợ con là hợp pháp. Tuy nhiên, điều này có thể không phù hợp với chuẩn mực đạo đức gia đình.
Từ xưa, quan niệm "của chồng công vợ" hay "đạo vợ, nghĩa chồng" nhấn mạnh trách nhiệm và nghĩa vụ song phương trong hôn nhân. Người vợ giữ gìn hạnh phúc gia đình, còn người chồng lo toan, che chở cho vợ con. Do đó, để bảo vệ quyền lợi của những người thân cận trong gia đình, Điều 644 Bộ Luật Dân sự 2015 đã quy định về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau:
"Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ được hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:
a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;
b) Con thành niên mà không có khả năng lao động."
Điều này có nghĩa, trong trường hợp người chồng không chia tài sản hoặc chia phần ít hơn hai phần ba suất thừa kế theo pháp luật, vợ con vẫn được hưởng một phần di sản nhất định theo quy định. Như vậy, dù nội dung di chúc không có lợi cho vợ con, họ vẫn được pháp luật bảo vệ quyền lợi tối thiểu khi thuộc đối tượng quy định tại Điều 644 Bộ Luật Dân sự 2015.
